ŞIRNAK – Botanlı kadınlar, mücadeleleri ile hafızalara kazınan Binevş Agal, Berîvan Cizîr ve Cizre Halk Meclisi Eşbaşkanı Asya Yüksel’in kendilerine bıraktıkları mirastan aldıkları ilhamla 8 Mart’ı karşılıyor.
Botan bölgesinde kadınlar, 8 Mart Dünya Kadınlar Günü dolayısıyla alanlara çıkmaya hazırlanıyor. Botanlı kadınlar, özellikle son 30 yılda kadınların öncülük ettiği mücadeleyi yeniden alanlara taşıyacak. Kürt kadınlarının özgürlük mücadelesinin önemli isimleri arasında yer alan ve 1988 yılında geldiği Cizre’de efsaneleşen Binevş Agal’ın (Berivan) ismini taşıyan Botanlı kadınlar, o günden bugüne kadın özgürlük mücadelesine öncülük ediyor.
BİNEVŞ AGAL: AVRUPA’DAN CİZRE’YE UZANAN BİR MÜCADELE
Bir Kürt aşk destanı olan, “Cembeliyê Mîrê Hekkarî û Binevşa Narin”den esinlenerek ailesi tarafından ismi konulan Binevş Agal, 1966 yılında Batman’ın Beşiri ilçesinde dünyaya gelir. Agal ve ailesi, 12 Eylül 1980 darbesinin ayak seslerinin geldiği dönemlerde birçok Êzidî aile gibi Avrupa’ya göç eder. Agal 17 yaşında iken, 12 Eylül cuntasının Kürtlere dönük zulmünü duyurmak için 1984 yılının Nisan ayında Almanya’nın Hannover kentinden dönemin başkenti Bonn’a bir grup Kürt tarafından gerçekleştirilen 300 kilometrelik yürüyüşte, tek genç kadın olmasından kaynaklı dikkatleri üzerine çeker. Aynı yıl tanıştığı PKK’ye katılım yapan Agal, bu yürüyüşünü Cizre’ye kadar sürdürür.
CİZRE’DE EFSANELEŞİR
Binevş’in PKK’ye katılması, “Nasıl bir Êzidî kadın evden çıkar ve devrime katılır” denilerek ilk başlarda tepkiyle karşılanır. 1985’te PKK’nin “Ortadoğu Sahası” çalışmalarına katılan Binevş, Rojava’da ilk kadın hareketi çalışmalarında da yerini alır. Bir süre kadın özgürlük mücadelesini Rojava’nın Kobanê kentinde yapan Agal, daha sonra Cizirê Kantonu’na geçer. Burada da uzun bir süre çalışma yürüten Agal, 1988 yılının bahar aylarının son günlerinde Cizre ilçesine geçer ve “Zozan” kod adını alır. Cizre’de kadın örgütlenmesinin kıvılcımlarını yaratan Agal, kentte “Berivan efsanesi” olarak nitelendirilen bir mücadelenin de izlerini bırakır.
BERİVAN İSMİNİ ALAN KADINLAR MÜCADELENİN ÖNCÜLERİ OLDU
Cizre yakınlarında PKK’lilere ait bir mağarada üzerinde, “Zozan” yazılı bir tabancanın askerler tarafından bulunması ile birlikte, kentte bir kadın gerillanın olduğu anlaşılır. Takvim yaprakları 18 Ocak 1989’u gösterdiğinde ise, Agal’ın bulunduğu Emin Elçi Torun’un evine baskın düzenlenir. Ekmek almaya giden Torun, elinde ekmek poşeti bulunmasına rağmen kurşun yağmuruna tutularak öldürülür ve ekmek poşetinin yerine kalaşnikof bırakılır. Agal ise, polislerle girdiği çatışmada yaşamını yitirir. Agal’ın yaşamını yitirmeyle birlikte öfkenin hakim olduğu bölgede yaşayan binlerce insan, çocuklarına Binevş, Berivan ve Zozan adını koymaya başlar.
KEFİSİ İLE EFSANE YAZAN BERİVAN CİZÎR
Gözaltında binlerce kişinin faili meçhul cinayetlere kurban gittiği 90’lı yılların başında, Agal’ın ismini alan birçok çocuk devletin baskısını iliklerinde hissederek büyür. 14 yaşında PKK ile tanışan Besna (Berivan Cizîr) de bunlardan birisidir. Berivan Cizîr, özel harekat polislerinin saldırıları sonucu çok sayıda kişinin yaşamını yitirdiği 1992 Newroz’unun ateşini yakarak, Agal’ın mirasını sürdürür.
Baskının ve şiddetin doruğa kadar çıktığı ve hiç unutulmayacak görüntülere sahne olan eylemin en ön safında kefiyesi ile dikkat çeken Berivan Cizîr, adını aldığı Agal’ın yürüttüğü mücadeleyi sürdürür.
HAYATI VE MÜCADESİYLE SİMGE OLAN ASYA YÜKSEL
Binevş Agal ve Berivan Cizîr’in yürüttüğü mücadele, 2015 yılına gelindiğinde Cizre Halk Meclisi Eşbaşkanı Asya Yüksel şahsında yeniden vücut buldu. 24 Temmuz 2015’te devreye konulan savaş konsepti karşısında Cizre Halk Meclisi tarafından 10 Ağustos 2015’te “Özyönetim” ilan edildi. Hemen sonrasında ilan edilen sokağa çıkma yasakları sırasında, 1992 yılında halka kurşun yağdıran panzerler yerini bu kez tanklar aldı. Agal ve Cizîr’in kentte son bulan yürüyüşü bu kez de Cizre Halk Meclisi Eşbaşkanı Asya Yüksel’in öncülüğünde sürdü.
14 Aralık 2015’te ilan edilen yasak öncesinde, “Ben bir anneyim, çocuklarımı bırakamam” diyerek son nefesine kadar mücadele eden Asya, erkek egemen zihniyetine karşı verdiği mücadeleyi siyasi çalışmalarıyla birleştiren kadın olarak dikkat çekti. Kentte direnişin sembolü haline gelen Asya, yasak sırasında onlarca arkadaşı ile birlikte mahsur kaldıkları bodrum katında yakılarak öldürüldü.
Binevş Agal’ın kıvılcımını ateşlediği, Berîvan Cizîr ile yükselttiği ve Cizre Halk Meclisi Eşbaşkanı Asya Yüksel’in doruğa ulaştırdığı kadın mücadelesi mirasını devralan Botanlı kadınlar, 30 yıl sonra aynı ruhla 8 Mart’tı karşılıyor.
Kaynak : M.A
